จากอดีตถึงปัจจุบันสนามบินเหล็กเชียงกลาง 

หนึ่งเดียวในน่านควรค่าแก่การอนุรักษ์

สนามบินเหล็กเชียงกลาง เริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ.2506 โดยได้รับการสนับสนุนจากคณะทีปรึกษาอเมริกา ซึ่งขณะนั้นได้เข้ามาปฏิบัติงานอยู่ ในพื้นที่ อ.เชียงกลาง จ.น่านได้นำเครื่องจักรกลเข้ามาปรับพื้นที่ แรงงานส่วนหนึ่งมาจาก ตชด.และประชาชนในพื้นที่ช่วยกันไม่มีค่าแรง ลักษณะเป็นสนามบินเล็กบดอัดด้วยลูกรัง ต่อมาสถานการณ์การสู้รบได้ทวีความรุนแรงมากขึ้น พล.ม.สน.ในฐานะที่รับผิดชอบพื้นที่ภาคนี้ ได้นำกำลังพลจากพิษณุโลกเข้ามาวางกำลังอยู่บริเวณสนามบินเชียงกลาง เพื่อเตรียมรับสถานการณ์ และได้ประสานที่ปรึกษาอเมริกันขอขยายสนามบินให้เป็นสนามขนาดใหญ่ และได้รับอนุมัติสร้างจำนวน ๒ สนาม

สนามแรก คือ สนามที่เห็นอยู่ปัจจุบัน มีความยาว 620 เมตร กว้าง 18 เมตร

มีเครื่องบินลำเลียงแบบ คาริบู เคย ขึ้น-ลง มาแล้วในอดีตหลายๆเที่ยว เนื่องจากในห้วงระยะเวลานั้นทหารอเมริกันได้สนับสนุนอาวุธยุทโธปกรณ์ รวมถึง สป.ต่าง ๆ

สนามที่ 2 เดิมตั้งอยู่บริเวณหน้าที่ทำการกองร้อย ปัจจุบัน เป็นสนามสำหรับเครื่องบินปีกหมุน ขึ้น-ลงเพื่อส่ง สป.ให้กับกำลังพลตามฐานปฏิบัติการ ทั้งสองสนาม ปูด้วยแผ่นเหล็กเช่นเดียวกับสนามแรก แผ่นเหล็กดังกล่าวนำมาจากประเทศไต้หวัน โดยทหารช่างจากจังหวัดลพบุรี เป็นผู้ปูแผ่นเหล็ก มีทหารช่างจากอเมริกันเป็นผู้ควบคุมกำกับดูแล

ในปี พ.ศ.2510 กองทัพภาคที่ 3 ได้เคลื่อนย้ายกำลังพลระดับกองพลมาวางกำลังในพื้นที่

อ.เชียงกลาง จ.น่าน มีกำลังจาก ร.21 พัน 1,2,3, ม.พัน 1,3,11 รอ. ม.พัน 2,6,7,10,12 ทหารปืนใหญ่และกองบินปีกหมุนของกองทัพบก เพื่อปฏิบัติภารกิจในการปราบปรามผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ โดยใช้พื้นที่ของ อ.เชียงกลาง จ.น่าน เป็นกองบัญชาการใหญ่ จนกระทั่งปี พ.ศ.2522 สถานการณ์เริ่มกลับสู่สภาวะปกติ ทหารจึงได้กลับกรมกองคงทิ้งทหารปืนใหญ่เพื่อไว้คุมสถานการณ์

ในปี 2526 สถานการณ์ปกติ ทหารปืนใหญ่ ที่คุมสถานการณ์อยู่นั้นได้ถอนกำลังพลกลับ ทิ้งเป็นป่ารกร้างหลายปีและเป็นที่เลี้ยงสัตว์ของราษฎรในพื้นที่ใกล้เคียง ต่อมามีการลักขโมยงัดแผ่นเหล็กสนามบินปีกหมุนที่ 2 ไปขาย ครั้งแรกงัดไปไม่กี่แผ่นเมื่อข่าวนี้กระจายออกไป ประชาชนมางัดเพิ่มมากขึ้นทุกวันจนหมด สาเหตุที่ประชาชนมางัดเนื่องจากไม่มีหน่วยงานเกี่ยวข้องเฝ้าดูแลรักษา

ต่อมา ร.ต.อ.สมบัติ พุฒประทุม ผู้บังคับกองร้อยตำรวจตระเวนชายแดนที่ 325 ขณะนั้น ได้มอบหมายให้กำลังพลของตำรวจตระเวนชายแดนเฝ้าดูแลรักษาป้องกันไม่ให้ประชาชนในพื้นที่มาขโมยแผ่นเหล็ก สนามบินที่ 1 ไปเป็นของส่วนตัวอีก และผู้บังคับกองร้อย คนต่อๆ มา ยังได้พัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นสนามบินที่สามารถให้เครื่องบินปีกหมุนและเครื่องบินปีกขนาดเล็กลงจอดได้อย่างปลอดภัย ซึ่งเป็นสนามบินประวัติศาสตร์แห่งเดียวที่ปรากฏอยู่ในพื้นที่ จังหวัดน่าน ขณะนี้

อนึ่งสนามบินแห่งนี้ใช้เป็น สนามบินรับเสด็จ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ์บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ 10 เมื่อครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ในวโรกาสเสด็จมาปฏิบัติพระกรณียกิจทรงเยี่ยม โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชปัว อำเภอปัว จังหวัดน่าน เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2537

และเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2554 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี เสด็จทรงงานในพื้นที่ จังหวัดน่าน ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ โรงเรียนเชียงกลางพระปริยัติศึกษา วัดศรีบุญเรือง อ.เชียงกลาง จ.น่าน โดยประทับเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่ง ลงสนามบิน ร้อย ตชด.325 อ.เชียงกลาง จ.น่าน

ประสิทธิ์ สองเมืองแก่น 084-8084888